Digital Age – Ocak ’13

Amber Platform – Digital Age – Ocak ’13 sayısı için sorular:

1- Amber Sanat ve Teknoloji Platformu’nu kısaca tanıtır mısınız? Bugüne kadar hangi projelere imza attınız?

amber Sanat ve Teknoloji Platformu, 2007 yılında kurulan Beden İşlemsel Sanatlar Deneğinin (BİS) bir projesi olarak başladı. amberPlatform’un ilk ve 2007’den beri her yıl yapılan etkinliği amberFestival oldu. amberFestival Sanat ve Teknoloji kesişiminde ya da –daraltmasına rağmen kolaylaştıran- başka terimlerle ifade etmek istersek Yeni Medya alanında yapılan işleri ve tartışmaları öne çıkaran bir festival. Tematik ve uluslararası bir festival olan amberFestival her sene Kasım ayının ikinci haftasında İstanbul’da farklı mekanlarda gerçekleşiyor. Ele aldığı temalarla teknoloji, sanat ve düşünce arasında bir bağ kurarak eleştirel bir bakış açısıyla teknolojinin her alanını dönüştürdüğü hayatımıza dair soruları gündeme getirmeyi ve bir tartışma platformu oluşturmayı hedefliyor. Bugüne kadar “Ses ve Tutunma”, “Interpasif Persona”, “Siborglaştıramadıklarımızdan mısınız?”, “Verikent”, “Öteki ekoloji” ve “Parataktik Müşterekler” temaları ile gerçekleşen festivallerde etkileşimli yerleştirmelerden oluşan sergiler, atölye çalışmaları, seminerler, sanatçı sunumları ve performanslar yer aldı. 2009’dan beri festivalin teorik içeriği amberKonferans’a kaydı. On gün süren festivalin başında gerçekleşen, 2009 – 2011 arasında İstanbul Modern’de 2012’de ise İTÜ Taşkışla’da yapılan amberKonferans akademisyenler, düşün adamları, sanatçılar ve araştırmacıların katkılarıyla her sene seçilen temayı derinlemesine ele alıyor.

amberPlatform (ve BIS) yeni teknolojilerin toplumsal gelişimdeki rolünü ve etkisini eleştirel bir bakışla 
sorgulamayı, yaratıcı ve katılımcı bir teknoloji kültürünü geliştirmeyi ve yaygınlaştırmayı, yeni teknolojilerin olanak sağladığı yeni ifade biçimlerini araştırmayı, uluslararası ölçekte bilgi ve deneyim aktarımı, paylaşım ve yeni işbirlikleri için zemin 
oluşturmayı, Türkiye’de yaşayan ve çalışan araştırmacı ve sanatçıların ve eserlerinin uluslararası 
görünürlüğünü arttırmayı hedefleyen bir girişim.

amberPlatform gücünü Türkiye’de bu alanda çalışan sanatçı, akademisyen, araştırmacı ve profesyonellerden alıyor. Tüm etkinlikler geniş bir grubun katılım ve işbirliği ile gerçekleştiriliyor. Hem yeni medyanın (internet, yazılım, networkler, vb) önerdiği çalışma biçimleri hem günümüzdeki çok kültürlü, çok disiplinli çalışmalara artan eğilim ya da zorunluluk, disiplinleri ayrıştırmadan bütünsel bir algıyla hayatı anlamaya yönelik modernizm sonrası geri dönüşle, birlikte çalışma ve ortak üretimler için mükemmel bir zemin yarattı. amberPlatform bu zemini genişleyip güçlenmesine katkı sağlarken, pratik olarak kendi çalışmalarını da bu zeminde yürütüyor.

amberPlatform 2008 yılında faaliyetlerinin 3’üncü ayağı olarak amberNetwork’ü kurdu. Filistin, Lübnan, İran, Kırgızıstan, Ermenistan, Gürcistan gibi Kafkas ülkeleri, Türki Cumhuriyetler ve Orta Doğu ülkelerini odağına alan bu network Avrupa ülkelerini de dahil ederek Sanat ve Teknoloji kesişiminde çalışan sanatçı, sanat yöneticisi ve kurumlardan oluşan geniş bir ağ oluşturmaya çalışıyor.

amberPlatform 2008’den beridir bir çok, çok ortakli Avrupa Projesinin de ortağı oldu. Yeni teknolojiler, sanat ve toplum üçgenindeki bu projelerde bir çok etkinlik gerçekleştirildi. amberPlatform şu anda ortağı olduğu diğer projelerin yanısıra kendi yönettiği dört ortaklı “Hybri-City: Bir Arayüz Olarak Şehir” projesini yürütüyor

amberPlatform 2012 Eylül ayında 13 Türkiyeli sanatçının katılımıyla Hollanda’nın Den Haag kentinde “Müşterekler Zamanı: Türkiye’den Yeni Medya Sanatı” başlıklı bir sergi gerçekleştirdi. Avusturya ve Almanya’da da Türkiye’den yeni medya işlerini örnekleyen sergiler açtık.

Dolayısıyla uluslararası sergi, festival ve konferansın düzenlenmesinden, araştırma projelerinin yürütülmesine, network çalışmalarından sanatsal iş üretimine geniş bir yelpazede hedeflerimize ulaşmaya çalışıyoruz.

2- Size göre ülkemizde yeni medya sanatı yeterli ilgiyi görüyor mu? Bunu artırmak için neler yapılabilir?

Yeni medya sanatı Türkiye’de özellikle genç kuşak arasında ilgi görüyor. Zaten kaçınılmaz olarak bu ilgi oluşacaktı, çünkü yeni medya sanatçısı günümüzün araçlarıyla, kavramlarıyla ve diliyle günümüzün sorularını ele alıyor. Bu kadar güncel olmanın başka bir yolu da yok aslında. Güncel olan hatta bugünden geleceğe işaret eden bir sanat elbette gençlerin ilgi alanında.

Ama ne bu ilgi ne de bu alandaki kültürel üretim yeterli değil. İlginin artması ve yaygınlaşması için amberPlatform gibi bağımsız yapıların ve etkinliklerin çok sayıda olması, amber dışında da ve hatta İstanbul dışında yeni medya festivalleri yapılması, hackerSpace olarak bilinen açık, bağımsız araştırma ve uygulama alanlarının artması (neyse ki bu sene, İstanbulhs, Base-İstanbul, Zelazo açıldı) gerekiyor. Bu tür bağımsız yapılar yeni medya sanatının gelişmesi için hayati önem taşıyor, çünkü yeni medya sanatçısı konvansiyonel sanat eğitimi ve anlayışı içerisinden gelmiyor. Hele hele Türkiye’deki üniversitelerde hala bir yeni medya programı (yeni medyadan gazeteciliği anlayanlar dışında) yokken ve yeni medya henüz sanat eğitimine girmemişken.

Öte yandan bu alana ve genel olarak sanat alanına kamu desteğinin artması gerektiğini söylemek her ne kadar şu andaki ana eğilimlerin dışında kalmak olacaksa da, bağımsız yapıların ve bağımsız alanların korunabilmesi ve sürdürülebilmesi için gerekli. amberFestival 2008-2010 yılları arasında İstanbul 2010 AKB Ajansının maddi desteğini aldı. Biz bu desteğin ne kadar önemli olduğunu ve sürdürülebilirliğimizi sağlamamızda nasıl bir önemi olduğunu pratik olarak gördük. Ancak 2010 geçti ve bütün getirileriyle birlikte gitti, kendisinin sürdürülebilirliği hesaba katılmamıştı, oysa bunu yapan ve Avrupa parası ve öncülüğü ile gelen bu sanat ve kültür hareketliliğini sürdürmeyi başaran başka örnekler var. Neyse ki son yıllarda Türkiye’de doğrudan sanata olmasa da çeşitli alanlarda kar amacı gütmeyen kurumları hedefleyen fon kaynakları çeşitlendi ve arttı. Ama sanat hala ne eğitimde ne gündelik hayatımızda ne de toplumsal algımızda kaplaması gereken alanı kaplayamıyor.

3- Yeni medya sanatına ilgi duyanlara neler önerirsiniz?

amberFestivali takip etmelerini öneririm, festival sirasında çok sayıda atölye çalışması yapıyoruz öte yandan sanatçı sunumlar ve seminerler var. amberKonferans bu alandaki bir çok konuyu tartığımız bir zemin. Medya sanatına ilgi duyanlara önerim etraflarında olup bitenle ilgilenmeleri ve katılmaları. Öte yandan amberPlatform olarak düzenli ve uzun süreli bir eğitim programına başlamak üzerine çalışıyoruz, bu uzun vadeli bir çalışma ama sonunda medya sanatına ilgi duyanlar için böyle bir seçenek de olacak.

Ama yeni medyaya ilgi duyanlar internetten olup biteni takip edecek, kendin-yap yöntemiyle, bir araya gelip işler üretecekler. amberPlatform olarak bizim kapılarımız da her zaman öneri ve sorulara açık.

4- Bunların dışında eklemek istediğiniz konular var mı?
Bu sene amber’12 Sanat ve Teknoloji Festivali “Parataktik Müşterekler” teması ile İTÜ Taşkışla’yı merkez alarak gerçekleşti. Konferans ve bazı atölye çalışmaları ve ana sergi Taşkışla’daydı. Diğer mekanlar ise Çukurcuma Hamamı, Beyoğlu Belediyesi Gençlik Merkezi ve Pasajist oldu. Parataktik Müşterekler teması yan bir politik taktik olarak müşterekleri öne çıkarmayı hedefliyordu. Müştereklerle (the commons) kastettiğimiz hava, su gibi dünya gibi doğal varlıklar ya da bilgi, etik, adalet gibi insanın ürettiği kavramsal varlıklar; bu varlıklar kimseye ait değil ama tüm insanlığa ait müşterek varlıklar. Özel veya kamusal olanın dışında ve en temelde bu müşterekler var. Aslında özelin ve kamusalın sınırlarını belirlemek ancak bu müştereklere sahip çıkmakla mümkün. Teknoloji burada önemli bir role sahip öte yandan kendisi de bu tartışmanın nesnesi. Dijital müştereklerimiz neler, internetin sahibi kim, internet bir müşterek midir, devlet bilgiye erişimi engelleyebilir mi gibi bir çok soru bu çerçevede tartışılması gerekiyordu. Bu sene amberKonferans bunu yapmaya çalıştı ve kısmen bu tartışmayı başlattı.
“Parataktik Müşterekler” başlığı anlaşılmaz bulunarak, bazı eleştiriler aldı. Bazı şeyleri ifade etmek için belli kavramlara ve o kavramların dildeki karşılıklarına, belli sözcüklere ihtiyacınız var. Müşterek lafı Türkçe’de var ama İngilizce’de “the commons”ın ifade ettiği şeyi ifade etmiyor. Biz Müşterekler’i benzer biçimde kavramlaştırmaya çalıştık; hiç bir kişi veya kurumun üzerinde sahiplik hakkı iddia edemeyeceği, insanlığın ortak varlıkları. Türkçe’de müşterekler sadece asgari’de söz konusu oluyor biz azami müştereklerden söz edilsin istiyoruz. Öte yandan parataktik de başka biçimde ifade edilmesi zor bir kavram. Parataktik müştereklerin diğer şeylerin yanına, herhangi bir hiyerarşi öngörmeden, mesela özel ve kamusal olanın yanına koymayı öneriyor. Bu yanyana koymayı bir taktik olarak görüyor. Özel mülkiyet, kamusal mülkiyet var biliyoruz ve konuşuyoruz ama müştereklerimizi üçüncü bir sahiplenme(me) biçimi olarak onların yanına koymamız ve tartışmamız gerekiyor. Havayı, suyu, doğayı ve bazı kavramları korumak ve sürdürmek için müşterekleri diğerlerinin yanına koymak doğru bir taktik. Bunları ifade edebilmek için bu sözcükleri kullanmak zorundaydık. İzleyicimizin de çalışmasını istiyoruz, onların da düşünsel emeğine ihtiyacımız var. Bu sözcüklerle karşılaşan düşünsün araştırsın kendi bakışını, kendi sorularını oluştursun istiyoruz, oluştursun ki tartışma başlasın. Popüler bir festival değiliz olmak çabamız da yok. Bir yandan daha geniş kitlelere ulaşmaya çalışıyoruz ama içeriğimizi boşaltarak, daha sevimli olmaya çalışarak değil, bunu teknoloji üzerinden yapıyoruz zaten; yani yeni teknolojiler geniş bir kesimin ilgisini çekiyor ve bizi giderek daha geniş bir izleyiciye ulaştırıyor. Gündeme getirdiğimiz konularla yapmaya çalıştığımız tam da ulaştığımız izleyiciyle sorularımızı paylaşmak.
İlgilenenler amberplatform.org adresinde daha fazla bilgi bulabilir. info@amberplatform.org adresinden bize ulaşabilir.

Ekmel Ertan.
amberPlatform Sanat Yöneticisi

Sorulara cevapları en geç 17 Aralık Pazartesi akşamına kadar bekliyoruz. Cevaplara en az 300 dpi ve üzeri bir görselinizi de rica edeceğiz.

Yardımınız için teşekkürler,

İyi çalışmalar,

H.Kerem Fındık
Digital Age / Editör

KAPİTAL MEDYA HİZMETLERİ
Akmerkez E Blok Kat 6
Etiler - İstanbul
T: 0212 282 26 40 Dahili: 160
F: 0212 282 26 32
http://www.digitalage.com.tr/
www.mediacatonline.com
www.kapital.com.tr